Konferencja: Program badawczy dla ziem zachodnich i północnych
Profesor Andrzej Sakson z Instytutu Zachodniego w Poznaniu był gościem specjalnym spotkania inicjującego projekt badawczy dla Ziem Zachodnich i Północnych. Konferencja z udziałem przedstawicieli instytutów badawczych z Poznania, Olsztyna i Opola odbyła się z inicjatywy Ośrodka 23 maja.
Wstępem do spotkania było oprowadzanie zaproszonych po Zajezdni – która jest w trakcie remontu, przez Dyrektora Ośrodka dr. Wojciecha Kucharskiego – Inicjatywa, która właśnie się konstytuuje w Zajezdni, będzie scenograficznym narzędziem opowieści o Wrocławiu – mówił Dyrektor. Zwiedzający będą mogli zobaczyć elementy związane z kształtującą się na nową tożsamością Wrocławia w okresie PRL-u, czyli „Bieg Pokoju”, „Pojednanie Polsko – Niemieckie”, ale również te bardziej namacalne jak np. Sklep mięsny, komputer typu „ODRA”. Nie zabraknie również przestrzeni na konferencje czy wystawy tymczasowe. Termin otwarcia obiektu dla zwiedzających to 28 sierpnia 2016 roku.
Prof. Andrzej Sakson, poruszył kilka problemów związanych z ziemiami odzyskanymi. Zaczął od obszaru terminologii, otóż w języku utarły się dwa pojęcia związane z tą tematyką: Ziemie Zachodnie i Północne oraz Ziemie Odzyskane. Według Profesora oba oznaczają, to samo i nie warto wprowadzać podziału, który jest zauważalny w różnych pracach naukowych, ale nie istotny dla omawianych zagadnień.
Dużym problemem jest kwestia demograficzna. Wrocław w okresie międzywojennym był jednym z 4 głównych metropolii Rzeszy, a działania przesiedlające ludność po wojnie były – w skali nowożytnej europy, czymś wyróżniającym. Stąd też nacisk władz komunistycznych na integrację tych środowisk – co było trudnym wyzwaniem dla odradzającej się Polski. Około 1/3 terytorium naszego współczesnego państwa, stanowią ziemie odzyskane – podkreślił prof. Sakson. Należy też zaznaczyć, że dokonywano stygmatyzacji Niemców po II wojnie światowej, np. przez pisanie ich nazwisk z małej litery – mówi prof. Sakson.
Odmitologizowanie ziem zachodnich ukazuje dwa stanowiska, z jednej strony opowiada się o nich chwalebnie, ale z drugiej strony postrzega się je jako syndrom klęski. Problematykę ziem odzyskanych można upatrywać w kontekście czynnika rozgrywki o sowiecką wizję inżynierii społecznej, co jednoznacznie obrazuje „Homo Sovieticus” – czyli człowiek radziecki.
Profesor Sakson wyraził nadzieję, że ktoś z badaczy młodego pokolenia dokona próba analizy zmian, które się dokonały na ziemiach odzyskanych w kontekście globalnym.
Po wykładzie odbyła się dyskusja.