Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” współprowadzony przez Ministerstwo Kultury i Miasto Wrocław
Umowę ws. współprowadzenia wrocławskiego Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” w poniedziałek 21 marca podpisali wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński i prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz. W 2016 r. MKiDN wesprze działania ośrodka kwotą 3 mln zł, miasto Wrocław – 3,2 mln zł. W przyszłych latach mają być to kwoty odpowiednio: 3 mln 400 tys. zł i 5 mln 300 tys. złotych.
– Podpisujemy ważny dokument mówiący o współprowadzeniu i współfinansowaniu instytucji, która powstała z inicjatywy pana ministra Ujazdowskiego w 2007 r. – powiedział rozpoczynając uroczystość podpisania umowy z miastem Wrocław wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński. – Chodzi przede wszystkim o Ośrodek Pamięć i Przyszłość, ale także w formule poszerzonej o instytucje zajmujące się problematyką upamiętniania historii zachodniej i północnej Polski – wyjaśnił wicepremier. Jego zdaniem powrót do współfinansowania będzie kolejnym etapem działalności Ośrodka i impulsem do wspólnego działania.
– Chce powiedzieć, że niezwykle trudny, ale też interesujący i ważny czas związany z tym, że Polska została przesunięta po II wojnie światowej ze wschodu na zachód, domaga się pamięci i udokumentowania. Cieszę się, że część tej pracy będzie wykonywana we Wrocławiu i już dziś zapraszam na koniec sierpnia, kiedy będziemy uruchamiali Centrum Historii Zajezdnia – mówił prezydent Dutkiewicz dziękując ministrowi za udzielone wsparcie dla pracy upamiętniającej dzieje powojenne na ziemiach zachodnich i północnych.
– To ważny i symboliczny powrót do odpowiedzialności państwa za dorobek cywilizacyjny Dolnoślązaków. Bardzo cieszę się, że powrócono do pierwotnej idei, która legła u podstaw powołania Ośrodka”- mówił podczas poniedziałkowej uroczystości europoseł Kazimierz Michał Ujazdowski, który w roku 2007 jako minister kultury powołał do istnienia Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”.
– Tworząc Ośrodek mieliśmy intencję podjęcia szerokich działań, związanych z badaniem i popularyzowaniem trudnej i fascynującej historii ziem, które po II wojnie światowej znalazły się w granicach państwa polskiego. Pamiętajmy, że to niezwykle ważny element dziejów całego naszego kraju – podkreślił.
Jego zdaniem „w pewnych elementach to historia Europy i kształtowania się dzisiejszej Unii Europejskiej”. – Mam na myśli dokonania kardynała Bolesława Kominka, autora słynnego Orędzia Biskupów Polskich do Biskupów Niemieckich. Nie ma w tym żadnej przesady, że relacje polsko-niemieckie, na które kardynał z Wrocławia wpłynął w sposób zasadniczy, miały fundamentalne znaczenie dla jednoczenia się naszego kontynentu. Myślę, że tę satysfakcję mogą dziś odczuwać wszyscy ci, którzy, niezależnie od różnic w poglądach politycznych, przyczynili się do tego, że ta idea nie została zniszczona. Dokonała się rzecz wyjątkowa – ponadpartyjne porozumienie w ważnej dla wszystkich sprawie. Sprawie naszej pamięci – dodał Ujazdowski.
– Bardzo się cieszę, że wracamy do pierwotnej formy działalności – podkreślił Marek Mutor, do niedawna szef Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”, obecnie dyrektor Narodowego Centrum Kultury w Warszawie.
– Mogę mieć satysfakcję, że miałem udział w doprowadzeniu do tego stanu rzeczy. W miejscu, gdzie narodziła się wrocławska i dolnośląska Solidarność właśnie jest uruchomiane Centrum Historii Zajezdnia. To naprawdę ważne, że minister kultury i dziedzictwa narodowego z tak wielkim zainteresowaniem i zrozumieniem odniósł się do przedsięwzięcia tak istotnego dla Wrocławia i Dolnego Śląska, że zapewnił mu funkcjonowanie na znacznie wyższym poziomie. To powrót do bardzo dobrej koncepcji – dodał.
Dyrektor Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” dr Wojciech Kucharski ocenił, że dzięki współfinansowaniu „Ośrodek na szanse rozszerzyć swoją działalność na inne regiony i poza granice kraju”.
– Już w ubiegłym roku realizowaliśmy trzy poważne międzynarodowe projekty naukowe i wystawiennicze z partnerami z Islandii, Niemiec i Czech. Działalność Ośrodka to nie tylko wystawy, to w nie mniejszym stopniu aktywność naukowa i popularyzatorska skierowana do mieszkańców naszego regionu i osób, które nas odwiedzają lub interesują się niezwykłą, pasjonującą przeszłością Ziem Zachodnich. Decyzja ministra pozwoli lepiej uświadomić kolejnym pokoleniom Polaków jak ważna dla naszej tożsamości jest troska o pamięć – zauważył.
– Współpraca, współpraca, współpraca. Zarówno lokalna-centralna jak pomiędzy instytucjami – wicepremier Gliński podkreślił znaczenie wagi kooperacji na wielu szczeblach w dążeniu do dobrych i wartościowych efektów.
W ramach dotacji ministerialnych ośrodek będzie realizował trzy zadania. Milion złotych zostanie przeznaczone na Program Badawczy Ziem Zachodnich i Północnych we współpracy z Ośrodkiem i Instytutem Zachodnim, Instytutem Śląskim w Opolu i Ośrodkiem Badawczym im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie. Jego efektem ma być stworzenie repozytorium cyfrowego i czasopisma naukowego, prezentującego wyniki badań dotyczących powojennej historii i kultury.
– W ten sposób można powiedzieć, że powstaje taka luźna sieć, która konsumuje to co kiedyś nazywaliśmy Muzeum Ziem Zachodnich – podsumowuje minister Jarosław Sellin – oczywiście Ośrodek wrocławski, ze względu na siłę tej instytucji jako wiodący we współpracy z tymi instytutami badawczymi. Myślę, że na użytek publicystyczny czy ideowy, możemy mówić, że Muzeum Ziem Zachodnich, których kiedyś mówiliśmy, jest właśnie realizowane.
Kwota 300 tys. złotych zasili badania dotyczące działalności kardynała Bolesława Kominka oraz działania zmierzające do popularyzacji tej postaci. Kolejne zadanie wsparte kwotą 300 tys. złotych to projekt badawczy realizowany przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” we współpracy z Europejską Platformą Pamięć i Sumienie, nakierowany na badanie dziejów ofiar totalitaryzmu komunistycznego i nazistowskiego. Pozostała kwota zasili inne działania Ośrodka.
Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” został powołany przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego w 2007 r. W latach 2009-2015 funkcjonował jako samorządowa instytucja kultury miasta Wrocławia. Najważniejsze cele Ośrodka to dokumentowanie oraz upowszechnianie dorobku historycznego i kulturowego Wrocławia i Dolnego Śląska po II wojnie światowej, wiedzy o oporze społeczeństwa polskiego wobec komunistycznej dyktatury. Najważniejszym projektem Ośrodka jest budowa Centrum Historii Zajezdnia, które powstaje w historycznej hali Zajezdni nr VII przy ul. Grabiszyńskiej – miejscu, gdzie w 1980 roku narodziła się wrocławska Solidarność. Wystawa główna Centrum nosi tytuł „Wrocław 1945-2016” i opowiada o kolejnych dekadach kształtowania tożsamości miasta i jego nowych mieszkańców od przesiedlenia aż po Europejską Stolicę Kultury.
(pap/ga)